B52
Chiến dịch đánh B52 của Hà Nội (mà người ta vẫn hay gọi là “Điện Biên Phủ trên không”) từ lâu đã là một trong những bài học lịch sử mình yêu thích và thấy gần gũi nhất. Từ nhỏ, mình đã thuộc nằm lòng những chi tiết của chiến dịch này, và có thể nghe những câu chuyện về 12 ngày đêm ấy mãi mà không chán…
Hồi đó chú mình làm kiến trúc sư xây dựng Bảo tàng chiến thắng B52 ở Đội Cấn. Chị em mình rất hay được đến chơi trong quá trình bảo tàng xây dựng, khi nó mới chỉ là một bãi đất hoang mọc đầy hoa mười giờ với duy nhất một dãy nhà cấp bốn cho cán bộ và công nhân xây dựng ở. Hai chị em mình hay tha thẩn ở đó, chờ đến 10 giờ để xem hoa nở và chơi với các chú bộ đội. Đến lúc bảo tàng xây xong, chúng mình vẫn được tiếp đón như những vị khách VIP nhất. Có cả một cô hướng dẫn viên dẫn bọn mình đi qua từng hiện vật, bật nguyên một phòng chiếu lớn cho bọn mình xem phim, có sa bàn với đèn nhấp nháy trên từng trận địa, với những tiếng nổ ầm ầm và khói bốc lên nghi ngút.
Hồi đó, năm 72, mẹ mình mới 12 tuổi. Những ngày B52 bắt đầu rải thảm, mẹ dắt theo cậu và dì theo ông, lúc đó là sĩ quan quân đội, đi về nông thôn sơ tán cùng cả đơn vị. Mẹ may mắn không phải ở Hà Nội những ngày ấy, nhưng mẹ vẫn còn nhớ hình ảnh khu Mễ Trì bị san phẳng hoàn toàn, người ta bận rộn kiếm tìm những xác chết, và nhiều quan tài đặt dọc hai bên đường. Ở nhà chỉ còn bà ngoại, hồi ấy là công nhân nhà máy dệt 8-3 nên không được đi sơ tán. Một mình bà bám trụ với Hà Nội trong 12 ngày đêm ấy, hàng ngày vẫn đạp xe từ nhà ở Trường Chinh lên trường Đảng (Cầu Giấy), nơi nhà máy được chuyển đến trong những ngày bom đạn để tiếp tục sản xuất.
Khoảng 5 năm trước, có lẽ khi kỉ niệm 35 năm chiến thắng B52, mình được xem phim “Hà Nội 12 ngày đêm” tại rạp Công Nhân. Mình đã khóc rưng rức khi anh phi công lái máy bay MIG quyết định cảm tử lao vào máy bay B52 khi MIG hết đạn. Đồng đội anh sững sờ, người thân của anh rụng rời. Ngày chiến thắng, những người làm nên chiến công như anh lại không được ở đó để reo mừng.
Mình chả biết ra sao, mình chỉ biết là cái giá cho chiến thắng cũng thật là đắt.
